
2024 Sözleşmeli Öğretmenlik Güvenlik Soruşturması: Bilinmesi Gerekenler
İçeriği Paylaş

Öğretmenlik Güvenlik soruşturması süreci, öğretmen adaylarının devletin belirlediği güvenlik standartlarına uygunluğunu değerlendirmeyi amaçlayan bir inceleme aşamasıdır. Bu süreçte adayların adli sicil geçmişi, halen devam eden hukuki işlemleri ve terör örgütleriyle herhangi bir bağının olup olmadığı gibi kritik bilgiler detaylı bir şekilde incelenir.
7315 sayılı Kanun’a göre, öğretmenler hakkında yapılacak güvenlik soruşturmasının en geç 60 iş günü içinde sonuçlandırılması gerekmektedir. Bu sürelerin aşılması durumunda, adayların buna karşı dava açma hakkı bulunmaktadır.
Güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlandığında, adaylar idareye itiraz dilekçesi sunabilirler. Bu dilekçede, güvenlik soruşturmasının haksız veya eksik değerlendirilmiş olduğunu düşündükleri noktaları detaylandırarak açıklamalıdırlar. Özellikle eksik veya yanlış değerlendirilen hususlar varsa, bu konuda belge veya tanık beyanlarıyla destek sağlanması önerilir.
Güvenlik soruşturması süreci, adayın devletin güvenlik kriterlerine uygun olup olmadığının tespit edilmesiyle sonuçlanır. Olumlu sonuçlanan bir güvenlik soruşturması, adayın atanmasına olanak tanır. Olumsuz sonuçlar ise adayın atanmasının engellenmesine neden olabilir.
İdare Mahkemeleri, adayların mesleğe geç atanması durumunun kariyerlerinde yaratabileceği olumsuz etkileri dikkate alarak yürütmenin durdurulması yönünde karar verebilir. Eğer güvenlik soruşturması sonuçları yetersiz, subjektif ve nesnellikten uzak bulunursa, bu karar hukuka ve mevcut yasal düzenlemelere göre değerlendirilmektedir. Yürütmeyi durdurma kararı, adayların profesyonel yaşamlarında karşılaşabilecekleri potansiyel olumsuz sonuçları engellemeyi amaçlar.
Avukatınız, Güvenlik Soruşturmaları davalarında, soruşturmanın olumsuz gelmesine dayanak bilgi ve belgelerin niteliğine göre hangi iddiaları ileri sürmenizi önerebilir.
Öte yandan hukuki sürecin yönetilmesi, itiraz ve dava dosyalarının hazırlanması, uygun hukuki stratejilerin geliştirilmesi ve mahkeme sürecinde sizi temsil etme konularında size yardımcı olur. Ayrıca, avukatınız sürecin karmaşık ve teknik yönlerini yöneterek sizin stresinizi azaltabilir ve sürecin olumlu sonuçlanması için gerekli adımları atabilir.
Alanında bir avukat olmaması halinde bazı kayıpları yaşayabilirsiniz. Ayrıca uzman bir avukat davanın hızlıca sonuçlanmasını sağlayabilir. Tecrüblerimize göre; yargılamadaki gecikmeler müvekkillerin emsallerine göre geri kaldığını göstermektedir.
Hukuki süreçlerin süresi, davaya özgü detaylara ve mahkemenin iş yüküne bağlı olarak değişebilir. Ancak Güvenlik Soruşturmaları Olumsuz veya geç sürmesi nedeniyle açılan davalara ilişkin idari davalarda yürütmeyi durdurma kararı almak istisnai durumlarda mümkün olmaktadır. Mahkemeler genellikle telafisi güç ve imkansız bir zarar olarak değerlendirmektedir.
Öte yandan davanın sonuçlanması ortalama üç veya en geç dört aylık bir süreyi bulur. Bu süreçlerin uzaması davanın yanlış açıldığını veya yanlış yürütüldüğünü gösterebilir. Maliyetler, avukat ücretleri, mahkeme harçları ve gerektiğinde sunulacak ek belgelerin masraflarını içerir.
Ayça Tayarer, 2024 Kasım, Ankara
Öğretmenlik güvenlik soruşturması, sözleşmeli öğretmen adaylarının kamu görevi için gerekli güvenlik kriterlerine uygun olup olmadıklarını değerlendiren önemli bir süreçtir. Yazımızda bu sürecin tüm aşamalarını ve detaylarını ele alacağız.
Giriş
2024 yılı öğretmenlik mülakat sonuçları açıklandı ve güvenlik soruşturması hakkında birçok soru aldık. Güvenlik soruşturmanızın olumsuz sonuçlanması durumunda başvurabileceğiniz yasal yollar ve haklarınızı ayrıntılı olarak açıklayacağız.
Sözleşmeli öğretmenlik için atama sürecinde uygulanan güvenlik soruşturması, 7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu kapsamında gerçekleştirilir. Bu yazıda öğretmenlik güvenlik soruşturmasının detaylarını, adayları etkileyen unsurları ve olumsuz sonuçlara karşı alınabilecek önlemleri ele alacağız.
Tayarer Hukuk Bürosu olarak, güvenlik soruşturmasına ilişkin detaylı bilgiler için daha önceki yazılarımızı da okumanızı tavsiye ediyoruz.
İçindekiler
ToggleÖğretmenlik Güvenlik Soruşturması Nedir?
Güvenlik Soruşturmasının Amacı ve Önemi
Güvenlik soruşturmasının temel amacı, devletin ve kamu düzeninin korunması için kamu görevlilerinin güvenilirliğini sağlamaktır. Öğretmenler, toplumu eğiten ve geleceğe şekil veren bireyler olarak toplumda örnek bir pozisyona sahiptir. Bu nedenle 7315 sayılı Kanun uyarınca yapılan güvenlik soruşturması, öğretmen adaylarının bu sorumluluğa uygun olup olmadığını belirlemeyi hedefler. Bu noktada güvenlik soruşturmalarının yalnızca mahalli araştırmalardan ibaret olmadığını ifade etmekte yarar görüyoruz.
Kimler Güvenlik Soruşturmasına Tabi Tutuluyor?
7315 sayılı Kanun çerçevesinde kamu görevine atanacak tüm adaylar gibi öğretmen adayları da güvenlik soruşturmasına tabi tutulur. Bu süreçte, adayların herhangi bir güvenlik engeli bulunup bulunmadığı araştırılır; güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlanırsa atama işlemi iptal edilir.
7315 Sayılı Kanunda Öğretmenlik Güvenlik Soruşturmasında İncelenen Kriterler
Öğretmen adayları 7315 sayılı Kanun kapsamında hem arşiv araştırmasına hem de güvenlik soruşturmasına tabi tutulurlar.
Arşiv araştırması ve Güvenlik Soruşturmasında Dikkat Edilen Noktalar
Arşiv Araştırması Arşiv araştırması, kişiye dair aşağıdaki bilgilerin mevcut kayıtlardan tespit edilmesi sürecidir:
- Kişinin adli sicil kaydının olup olmadığı,
- Kişinin kolluk kuvvetlerince hâlen aranıp aranmadığı,
- Kişi hakkında herhangi bir tahdit kararı bulunup bulunmadığı,
- Kesinleşmiş mahkeme kararları ve Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 171/5 ve 231/13. maddeleri kapsamında alınan kararlar ile kişi hakkında devam eden veya sonuçlanmış soruşturma ya da kovuşturmalara ilişkin olgular,
- Kamu görevinden çıkarılma veya kesinleşmiş memurluktan çıkarma cezasının bulunup bulunmadığı incelenir.
Güvenlik Soruşturması Güvenlik soruşturması, arşiv araştırmasında incelenen hususlara ek olarak, kişinin aşağıdaki özelliklerinin de değerlendirilmesi sürecidir:
- Görev gereği sahip olması gereken niteliklerle ilgili kolluk kuvvetleri ve istihbarat birimlerindeki olgusal veriler,
- Yabancı devlet kurumları ve yabancılarla ilişiği olup olmadığı,
- Terör örgütleri veya suç amacıyla kurulan örgütlerle eylem birliği, irtibat veya iltisak içinde olup olmadığı değerlendirilir.
Bu değerlendirme, mevcut kayıtlara ve kişinin görevine yansıyabilecek unsurlara yönelik denetime elverişli yöntemlerle, yerinde yapılacak incelemelerle gerçekleştirilmektedir.
7315 Sayılı Kanuna Göre Öğretmenlik Güvenlik Soruşturması Ne Kadar Sürer?
7315 Sayılı Kanun Kapsamında Belirlenen Süreler
7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu, arşiv araştırması sonuçlarının en geç 30 iş günü, güvenlik soruşturması sonuçlarının ise en geç 60 iş günü içinde talepte bulunan kuruma bildirilmesi gerekmektedir. Detaylı bilgi için Resmi Gazete’de yayımlanan 7315 sayılı Kanun’un tam metnine ulaşabilirsiniz.
Bu kapsamda, Öğretmenlik güvenlik soruşturması (arşiv araştırması değil) 60 iş günü içinde bitirilmesi gerekmektedir. Daha uzun süren güvenlik soruşturma süreçlerine karşı yargı yoluna başvurulmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.
Öğretmenlik Güvenlik Soruşturmasına Etki Eden Hususlar
Bu başlık altında daha önce önümüze gelen güvenlik soruşturması dosyalarında öne çıkan hususları paylaşmak istiyoruz. Belirtmek isteriz ki aşağıda yer alan başlıkların çoğu öğretmen adaylarının yaşadığı benzer sıkıntıları göstermektedir.
Sosyal Medya Kullanımının Güvenlik Soruşturmasındaki Önemi
Cumhurbaşkanına Hakaret İçeren Paylaşımlar:
Sosyal medya paylaşımlarında devlet büyüklerine yönelik hakaret içeren ifadeler, güvenlik soruşturmasında adayın devlete bağlılığı konusunda olumsuz bir izlenim yaratabilir. Çok sayıda kamu görevlisi adayı Cumhurbaşkanına hakaret dolayısıyla aldıkları cezaların Hükmün Açıklanmasının Geriye Bırakılması (HAGB) nedeniyle güvenlik soruşturmaları olumsuz sonuçlanmaktadır. Bazı dosyalarda mahkemeler HAGB kararınındaki ifadelere rağmen davacılar lehine kararlar vermektedir.
Terör Örgütü Propagandası ve Nefret Söylemi:
Yine güvenlik soruşturmalarının olumsuz gelmesine neden olan ve sıklıkla karşılaştığımız bir husus adayın Terör örgütleriyle ilişkili içerikler veya nefret söylemi içeren paylaşımlarıdır. Bu paylaşımlar dolayısıyla adaylar ceza mahkemelerinde yargılanmakta olup, haklarında ceza veya HAGB kararı verilebilmektedir. Bu husus adayın atanmasına engel olmaktadır.
Suç Teşkil Eden Paylaşımlar ve Soruşturmaya Etkisi:
Tehdit, şiddet veya suç teşkil eden ifadeler barındıran paylaşımlar, ceza mahkemesinde dava konusu olduysa güvenlik soruşturmasında önemli bir faktör olarak değerlendirilir.
Mesleki İtibar ve Güvenilirlik Açısından Dikkat Edilmesi Gerekenler:
Öğretmen adaylarının mesleki itibarlarına zarar verebilecek içerikler paylaşmaları, güvenlik soruşturmasında olumsuz bir unsur olarak öne çıkmakta olup, adayın günlük ve sosyal yaşatısının araştırıldığını ifade etmeliyiz.
Birinci Derece Akrabaların Güvenlik Geçmişi ve Soruşturmaya Etkisi
Aile Üyelerinin Sabıka Kaydı ve Güvenlik Soruşturmasına Etkisi:
Adayın yakın akrabalarının sabıka kayıtları incelenmez. Bu husus güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlanmasına neden olmaz. Ancak bazı kamu kurumlarının son dönemde adayın anne, baba, kardeş ve eşi hakkında FETÖ/PDY ve PKK gibi terör örgütleriyle bağlantısı adayın güvenlik soruşturmasında araştırma konusu yapıldığı görülmüştür.
Terör Örgütleri ile Bağlantılı Akrabalar: Birinci derece akrabaların terör örgütleriyle ilişkisi olduğu durumlarda güvenlik soruşturması aday aleyhine sonuçlanabilir.
Banka Hesapları ve Finansal İşlemler
Terör Örgütleriyle İlişkilendirilen Bankalar ile Finansal İlişkiler:
- Terör örgütleriyle ilişkilendirilen finansal kuruluşlarla bağlantılar, adayın kamu görevi açısından risk teşkil etmesine neden olabilir. Bu kapsamda özellikle FETÖ/PDY’ye yakın finans kuruluşlarında hesap sahibi olmanın güvenlik soruşturmasına olumsuz etkisi olduğu ifade edilebilir.
Küçük Yaşta İşlenen Suçlar ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) Kararları
Çocukken İşlenen Suçların Kamu Görevine Engel Olma Durumu:
Adli Sicil Kanunu uyarınca küçük yaşta işlenen suçlar güvenlik soruşturmasına konu edilmemesi gerekir. Ancak son dönemde kamu kurumlarının bu hususları da güvenlik soruşturması değerlendirmesinde atamaya engel bir husus olarak değerlendirdikleri görülmektedir.
Alkollü Araç Kullanma ve Trafik Suçlarının Güvenlik Soruşturmasına Etkisi
Trafik Güvenliğini Tehlikeye Atmak ve Soruşturmanın Seyri:
Trafik suçları, özellikle alkollü araç kullanmaktan kaynaklanan ceza soruşturmaları ve kovuşturmaları nedeniyle bir çok adayın güvenlik soruşturmalarının olumsuz geldiği görülmektedir.
Kapatılan (FETÖ) Okul veya Yurtlarda Öğrenim Görmenin Güvenlik Soruşturmasına Etkisi
KHK ile Kapatılan Eğitim Kurumlarıyla İlişkilerin Etkisi:
- FETÖ/PDY ile bağlantılı olduğu iddia edilen okullarda eğitim görmek, adayın güvenlik soruşturmasında olumsuz bir etken olduğu görülmektedir.
Güvenlik Soruşturmasında İstihbari Bilgilerin Değerlendirilmesi
İstihbarat Notlarının Güvenlik Soruşturmasındaki Rolü:
- İstihbari bilgiler, adayın güvenlik riski taşıyıp taşımadığını belirlemek adına güvenlik soruşturmasında kullanılabilir. Bu hususların somut bilgi ve belgelerle desteklenmesi gerekir, adaylar genelde bu istihbari bilgilerden haberdar olmazlar ve dava açılması sonraında bu istihbari bilgiye ilişkin bilgi ve belge edinilir.
Devam Eden Ceza Davalarının Güvenlik Soruşturmasına Etkisi
Suçun Niteliğine Göre Güvenlik Soruşturmasına Etkileri:
- Devam eden davalar, güvenlik soruşturmasında adayın güvenilirliği açısından değerlendirilir.
FETÖ/PDY ile İlişkilendirilen Kurumlarla Bağlantının Etkisi
Kapatılan Dershaneler veya Yurtlar ile Bağlantı İddiaları:
- FETÖ/PDY ile bağlantılı olduğu iddia edilen yurt veya dershanelerle ilişkili olmak, güvenlik soruşturmasında aday aleyhine bir durum yarattığı görülmektedir.
Hükmün Açıklanmasnın Geriye Bırakılması (HAGB) kararlarının güvenlik soruşturmasına etkisi
HAGB kararları aksi çoğu kişi tarafından iddia edilmesine karşın, meri mevzuata göre, güvenlik soruşturmaları kapsamında dikkate alınır. Şu an için 7315 sayılı Kanun yürürlükte bulunduğundan HAGB kararlarının dikkate alınmadığını ifade etmek yanlış olur. Ancak burada önemli olan husus HAGB kararlarının içeriğidir. HAGB kararlarında yer alan somut olgular adayların atanıp atanmayacağı noktasında önem arz etmektedir.

Öğretmenlik Güvenlik Soruşturması Süreci ve Sonuçları
Güvenlik Soruşturmasının Süreç Aşamaları
Güvenlik soruşturması, adayın başvurusu sonrasında ilgili kurumların talebi doğrultusunda başlar. Milli İstihbarat Teşkilatı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve mahalli idare amirlikleri tarafından yürütülen bu süreçte, adayın geçmişi, bağlantıları ve güvenlik riski olup olmadığı incelenir. Değerlendirme komisyonunun kararı ile sonuçlanan bu süreç, adayın atanma sürecini doğrudan etkiler.
Soruşturmanın Atama Sürecine Etkisi
Güvenlik soruşturması sonucunda olumsuz bir karar alınırsa, adayın atama işlemi gerçekleştirilmez. Eğer atama onayı verilmişse, güvenlik soruşturması sonucunun olumsuz çıkması halinde bu onay iptal edilebilir.
Öğretmenlik Güvenlik Soruşturması Olumsuz Sonuçlandığında Ne Yapılmalı?
Öğretmenlik güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlanması, adayların atanma sürecinde engel teşkil eder ve adayın ataması gerçekleştirilmez ya da atama onayı iptal edilir. Bu durumda adayın başvurabileceği bazı yasal yollar bulunmaktadır. İşte güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlanması halinde yapılabilecekler:
1. İdari İtirazda Bulunma
Aday, güvenlik soruşturması sonucuna ilişkin olarak idareye bir itiraz başvurusunda bulunabilir. İdari itiraz başvurusunda adayın güvenlik soruşturması sonucunun yanlış veya eksik değerlendirilmiş olduğunu belirten gerekçeler sunulmalıdır. Özellikle yanlış değerlendirildiği düşünülen hususlara dair belgeler bu başvuruda sunulabilir. Ancak idari itirazlar, genellikle olumlu sonuçlanmasa da bu adımı gerçekleştirmek istenebilir. Bu durumda dikkate alınması gereken şey bu başvurunun dava açma süresine olan etkisidir.
2. İdare Mahkemesinde Dava Açma
İdari itirazın reddedilmesi veya sonuç alınamaması durumunda aday, İdare Mahkemesine dava açarak güvenlik soruşturmasının iptalini talep edebilir. Dava dilekçesi, adayın güvenlik soruşturmasında dikkate alınan unsurların yanlış değerlendirildiğini veya hukuka aykırı bir uygulama yapıldığını ifade eden bir içerikte olmalıdır. Bu aşamada sunulacak dilekçenin dikkatli hazırlanması ve adayın özel durumuna ilişkin tüm delillerin eklenmesi, davanın lehe sonuçlanması açısından kritik bir öneme sahiptir.
3. Dava Sürecinde Delil ve Bilgi Sunma
Mahkemeye sunulacak dilekçe ile birlikte adayın güvenilirliğini kanıtlayacak tüm delil ve belgeler sunulmalıdır.
4. Yargı Kararları ve Emsal Dosyalarla Destekleme
İdari dava açarken, güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlanan benzer durumlarda mahkemelerin verdiği lehte kararlar emsal olarak sunulabilir. Bu tür emsal kararlar, mahkemenin güvenlik soruşturması kriterlerini daha geniş ve adil bir perspektifte değerlendirmesine yardımcı olur.
5. Profesyonel Hukuki Destek Alma
Güvenlik soruşturması süreci, hukukî açıdan karmaşık bir süreçtir. Bu nedenle alanında uzman bir avukatla çalışmak, davanın doğru yönlendirilmesi ve itiraz sürecinin profesyonel bir şekilde hazırlanması açısından büyük bir avantaj sağlar. Profesyonel destek, özellikle delillerin sunulması ve dilekçenin doğru bir şekilde kaleme alınması konularında adayın haklarını koruma noktasında etkili olabilir.
Sonuç olarak, güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlanması, adayların kamu görevine atanmalarını engelleyen ciddi bir durumdur. Ancak, yukarıda belirtilen adımlar izlenerek, hukuka uygun bir savunma süreci oluşturulabilir ve adayın haklarını koruyabilmesi için gereken yasal yollar değerlendirilir.
Öğretmenlik Güvenlik Soruşturmasına ilişkin Örnek Dava Dilekçesi Nasıl olmalıdır?
Güvenlik soruşturması sonucu ataması iptal edilen öğretmen adaylarının, haklarını arayabilmeleri için doğru ve detaylı bir dava dilekçesi hazırlamaları oldukça önemlidir. İdare Mahkemesi’ne hitap eden bu dilekçede, iptal işleminin hukuka aykırılığı, anayasal hakların ihlali ve emsal yargı kararlarına dayanılarak gerekçeler sunulmalıdır. Aşağıda, güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlanan öğretmen adayları için dava sürecinde dikkat edilmesi gereken unsurları içeren örnek bir dava dilekçesi yer almaktadır. Söz konusu dava dilekçesi örneği çok temel unsurları içermekte olup, kendi durumunuza göre bu dava dilekçesinin hazırlanması gerekir.

İç ve Dış Bağlantılar
İç Bağlantılar: Güvenlik Soruşturması İlgili Diğer Yazılar
Sitemizde güvenlik soruşturmasına dair farklı yazılar mevcut olup, bu yazılarda güvenlik soruşturmasının çeşitli yönleri ele alınmaktadır. Güvenlik soruşturması nedir? veya güvenlik soruşturmasında uzun sürmesi halinde ne yapılmalıdır? başlıklı yazılarıda aradığını hususların daha detaylı şekilde anlatıldığını düşünüyoruz.
Dış Bağlantılar: Yasal Düzenlemeler ve Resmi Kurumlar
Güvenlik soruşturması sürecinde dikkate alınması gereken kanunlar, yönetmelikler ve resmi kurumlar da yazıda belirtilmelidir. 7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu inceleyerek daha detaylı bilgi edinebilirsiniz. Ayrıca, Milli İstihbarat Teşkilatı, Emniyet Genel Müdürlüğü gibi resmi kurumların internet sitelerinde kurumların yapısına dair bilgi sahibi olabilirsiniz.
İdare Mahkemesine Dava Açmanın Önemi: Güvenlik Soruşturması Sürecinde Gecikmeler
İdare Mahkemesine Başvurunun Önemi
Güvenlik soruşturması sürecinde belirtilen makul sürenin aşılması, kamu görevlisi adaylarının atanma süreçlerinde ciddi mağduriyetlere yol açabilir. Bu gibi durumlarda, idare mahkemesine başvurmak, adayların haklarını savunmak için etkili bir yöntemdir. Güvenlik soruşturmaları olumsuz gelen adayların idare mahkemesine dava açmasını önermekteyiz, zira bugün güvenlik soruşturmasında problem olan bir husus yarın da karşınıza çıkacaktır. Bu nedenle geleceğinizi etkileyecek bu işlemlere karşı yargı yoluna başvurmak gerekir.
Güvenlik Soruşturması Gecikmelerinde Dava Açma Süreci
İdare mahkemesi, idarenin eylem ve işlemlerini denetleyerek hukuka aykırı durumların düzeltilmesini sağlar ve adayların haklarının korunmasını temin eder. Bu süreçte hukuki destek almak, adayların hak arayışında önemli bir avantaj sağlayacaktır. Dava süreci ve haklarınız hakkında daha fazla bilgi almak için tayarerhukuk.com’da yer alan ilgili makalelerimizi inceleyebilirsiniz.
Sonuç: 2024 yılı Öğretmenlik Güvenlik Soruşturmasının olumsuz sonuçlanmasında dikkat edilecek hususlar
Öğretmenlik güvenlik soruşturması, kamu güvenliği ve devletin menfaatlerini koruma amacıyla yapılan titiz bir değerlendirme sürecidir. Bu süreçte adayların sosyal medya etkinlikleri, finansal ilişkileri, akraba bağlantıları gibi çeşitli unsurlar incelenir. Güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlanması halinde, adayların idari itiraz ve dava açma hakları bulunmakta olup, sürecin hukuka uygun şekilde yürütülmesi adayın haklarını koruma açısından önemlidir. Bu yazıda ele aldığımız kriterler doğrultusunda öğretmen adayları, güvenlik soruşturması sürecinde karşılaşabilecekleri durumları ve bu durumlara karşı alabilecekleri önlemleri öğrenebilirler.